Telefon, tablet gibi ekran karşısında geçirilen sürenin kontrol edilmemesi, ekrandan uzak kalındığında veya ulaşamadığında patolojik rahatsızlıklara neden olan bağımlılığa teknoloji bağımlılığı denir. Çocuk yaş grubu için görülen bağımlılığa da çocuklarda teknoloji bağımlılığı denir.
Teknoloji her yaş grubundaki bireyler için oldukça cezbedici, hayat kolaylaştırıcı bir alandır ve oldukça yararı bulunmaktadır. Fakat fazlası çocuklarda ve yetişkinlerde teknoloji bağımlılığına neden olabilmektedir. Çocuklar için çizgi filmler, bilgisayar oyunları, internet kullanımı gibi etkinlikler; doğru kullanımda gelişimi destekleyici, eğlenceli olabilmektedir. Ancak teknolojinin olumlu yanları olduğu gibi olumsuz yanlarının da olduğu araştırmalarla desteklenmektedir. Özellikle fazla kullanımda olumsuz etkiler görülmektedir. Olumlu etkilerin, olumsuz etkilerin gölgesinde kalmaması ancak ebeveynlerin kullanıma sınır koyması ile mümkündür. Sınırlı olmayan kullanım çocuklarda teknoloji bağımlılığı olarak ortaya çıkabilir.
Çocuklarımızın teknolojiyi iyi kullanabilmesi ‘Zeka’ belirtisi değildir!
Çocukların özellikle küçük yaşlarda teknolojiye ve teknolojik aletlere yetkin olması, iyi kullanabiliyor olması zeka seviyesinin yüksek olduğu anlamına gelmemektedir. Çocuklar, bu teknoloji çağı ile ileri yaşlarda tanışan ebeveynlerinin tersine daha teknolojik bir dünyada doğmuş ve büyümüş olmalarının da verdiği bir özellikle daha yetenekli oluyorlar. Ebeveynlerin çocuklarının gelişimini desteklemek için teknoloji kullanımını çocuğun gelişim yaşına göre içerik ve kullanım süresi bakımından kısıtlamaları gerekmektedir. Belli kısıtlamalar, sınırlar olmazsa çocukların psikolojisi olumsuz etkilenebilir. Bu şekilde büyüyen her çocuk ilerde teknoloji bağımlılığına aday birer yetişkin olabilir.
Ebeveynler Ne Yapmalıdır?
Ebeveynler öncelikle kendi teknoloji kullanım alışkanlıklarını gözden geçirmelidir. Unutulmamalıdır; çocuklar genellikle ailelerinin yaptığı davranışları taklit eder. Ekran kullanım süresi uzun süre olan bir ailenin çocuğunda da bu tarz bir problemin görülmesi daha yüksektir.
Anne-babasının elinde telefon, tablet olan ya da televizyon karısında gören çocuk kendi de bu alana yönelecektir. Bu alanlara yönelen ve sınırı olmayan çocukların ileride teknoloji bağımlısı adayı olma riski ne yazık ki yüksektir.
Çocuk ve Ergenlerde Bağımlılığı Önleme
2 yaşından küçük çocukların televizyon, tablet, telefon ya da bilgisayar ile tanışması gelişim süreçleri açısından uygun değildir. Okul öncesi yaş grubu çocukların günde 30 dakikayı geçmeyecek şekilde ekran kullanımı uygundur. İlkokula giden çocuklar okul ödevi haricinde oyun ve eğlence amacıyla günlük maksimum 45 dakika vakit geçirmelidir. Daha sonraki yıllarda hafta sonu daha esnek olmakla birlikte günde 1 saat kullanım uygundur. Lise çağı çocukları için günlük 2 saat yeterlidir. Anne-babaların çocukların ekran karşısında harcadıkları süreyi kontrol ettikleri kadar içerikleri de kontrol etmesi çocuklarını anlamaları ve korumaları açısından önemlidir.
Çocuğunuz Teknoloji Bağımlısı Olmaması İçin;
- Ev düzeninizi TV veya tablet benzeri teknolojik alet merkezli olacak şekilde değil, sağlıklı iletişim kuracak şekilde kurabilirsiniz.
• Çocukları susturmak, yemek yedirmek için vs. akıllı telefon/tablet vs. gibi aletleri asla kullanmayın.
• Çocukların kontrolsüz ve uzun süre tablet, telefon kullanmasına izin vermeyin.
• Yemek saatlerinde telefon, tablet karşısındaki çocuğunuzun yemek yemesine izin vermeyin, masada size katılmasını sağlayın.
Çocuğunuz Teknoloji Bağımlısı İse;
- Çocuklarınızın yetenek ve ilgi alanına göre spor ve sanat dallarına yönelmesini sağlayabilirsiniz.
• Çocuklarınızın sevdiği kişiler ile yüz yüze görüşmeleri için yönlendirin, buna ortam sağlayın. Kendi yaş grubundaki bireylerle sosyalleşmesini sağlayın.
• Çocuğunuzun bilgisayar, tablet, telefon kullanımını kontrol edin ve sanal ortamdaki arkadaşlarını tanıyın.
• Telefon, tablet, bilgisayar gibi erişim sağladığı iletişim aracında güvenli internet uygulamalarının olmasına ve çocuk koruma uygulaması olmasına özen gösterin.
• Çocuğunuz uzun süre ekrana maruz kalıyorsa, engelleyemiyorsanız bizlerle iletişime geçebilirsiniz.
Uzm. Psikolog Gizem Koç
